De Omgeving van de Mens is de Medemens
Sommigen richten zich in het gastenboek persoonlijk tot hem. Dat-ie gemist wordt in de stad. Anderen verbazen zich over de vele boeken die hij heeft geschreven of noemen het warme onthaal door de Eeuwige Verloofde, AMC, en de Eenzame Suppoost, ik dus.
Iedere vrijdagmiddag zitten we in de hal van de Doelen klaar bij de Wunderkammer van J.A, Deelder. Klokslag 2 uur opent AMC de door haar op ingenieuze wijze ingerichte Wunderkammer, terwijl de door dochter Ari samengestelde Deelder-jazz playlist klinkt. Op een serveerwagentje liggen de boeken die niet meer in de winkels te koop zijn.
Iedere vrijdagmiddag meldt een keur aan bezoekers zich bij de Doelen-kassa. Buurtgenoten uit het Oude Westen, mannen van een bepaalde leeftijd die iedere week een rondje Rotterdam doen, families die nieuwe studeerstad van hun dochters willen leren kennen ‘en daar hoort Deelder natuurlijk bij!’ Jonge gassies van de Willem de Kooning die ook dichter willen worden, twee vrijeschoolmeisjes die een werkstuk over de dichter maakten en natuurlijk echte fans die de gedichten van Jules uit hun hoofd citeren.
Het gastenboek geeft goed weer hoe geraakt men is door de Wunderkammer en hoe fijn het is om je even in de wereld van Jules te kunnen onderdompelen. Sommige fans blijken van ver buiten Rotterdam te komen. Zo is daar de vrouw uit Nijmegen die de auto pakte, onderwijl luisterend naar Deelders playlist op haar mobiel. Een dame uit Groningen die in huilen uitbarst omdat de plek haar zo doet denken aan haar vorig jaar overleden man. ‘Hij was zo gek met Rotterdam, en Rotterdamser kan dit niet.’ Twee tieners uit Wageningen die erbij gaan liggen en lachend de moppen van Deelder aan elkaar voorlezen. Een groep zij-instromers docenten Nederlands op een cultureel uitje. En het Syrische TikTok-fenomeen mary.kousa van de afdeling Anderstaligen van het Albeda college op Zuid, die met een pruilmond bij de poster van Deelder poseert.
Overal in de stad kom je hem tegen.
Op de vuilniswagen van de Roteb, in de Beneluxtunnel, aan een muur boven een belwinkel aan de 2de Middellandstraat, in het Erasmus MC, bij het Belastingmuseum, bij metrostations Maashaven en Coolhaven en als illegaal standbeeld bij het voormalige café Ari aan de Mathenesserlaan. En nu dus ook in de Doelen, de plek waar tout Rotterdam zijn 75ste verjaardag in november 2019 vierde. En waar een maand later ook de nazit van zijn crematie plaatsvond.
‘De Omgeving van de Mens is de Medemens’ staat er groot in blauwe neonletters op de wand van een gebouw aan de Nieuwe Binnenweg, in de buurt van het huis waar hij samen met AMC en Ari lange tijd woonde.
En ook nu weer, in de hal van de Doelen, in en rondom de Wunderkammer van J.A. Deelder, blijkt de omgeving van de mens de medemens. De Wunderkammer is vrijdag tussen 14.00 en 16.00 uur te bezoeken.
